Πέμπτη 18 Νοεμβρίου 2010

Ο ΘΕΣΣΑΛΙΚΟΣ ΣΙΔΗΡΟΔΡΟΜΟΣ

ΑΦΙΕΡΩΜΑ


Με όχημα τον «Καρβουνιάρη» και με μηχανοδηγό την «Εφημερίδα μας» επιχειρούμε ένα ταξίδι στον Θεσσαλικό σιδηρόδρομο μέσα στο χωροχρόνο, για να γνωρίσουμε τους σιδηροδρομικούς σταθμούς, τον κόσμο και την ιστορία ενός μέσου μεταφορών, που η ζωή του αρχίζει λίγο μετά την προσάρτηση της Θεσσαλίας στο Ελληνικό κράτος.


Τρία χρόνια, λοιπόν, μετά την προσάρτηση της Θεσσαλίας στο Ελληνικό κράτος, μπαίνει σε ενέργεια το σχέδιο που οραματίστηκε ο Χαρίλαος Τρικούπης και αρχίζει η κατασκευή του Θεσσαλικού σιδηρόδρομου.


Ο σιδηρόδρομος στοχεύει να βγάλει τη Θεσσαλία από την απομόνωσή της και να δώσει στους κατοίκους της την ευκαιρία να αναπτύξουν την οικονομία της η οποία, κατά τα πρώτα χρόνια της προσάρτησης, κάθε άλλο παρά ανθηρή ήταν.


Η Θεσσαλία χρειάζεται ένα γρήγορο μεταφορικό μέσο, που θα μεταφέρει την παραγωγή του εύπορου κάμπου της στις μακρινές αγορές.


Η μεταφορά των προϊόντων γινόταν ως τότε με υποζύγια (μουλάρια) και αμαξάκια (λαντώ ή μόνιππα) μέχρι το Βόλο και από εκεί ατμοπλοϊκώς προς τα λιμάνια της Ελλάδας και του εξωτερικού.


Έτσι το 1882 υπογράφεται η σύμβαση της εργολαβίας για την κατασκευή του σιδηρόδρομου Θεσσαλίας με Γαλλική εταιρεία.
Στην αρχή ολοκληρώνεται η γραμμή Βόλου – Λάρισας και στη συνέχεια επεκτείνεται από το Βελεστίνο δια Φαρσάλων, Καρδίτσας, Τρικάλων έως τη Καλαμπάκα.



Το 1883 έφθασαν ατμοπλοϊκώς στο Βόλο οι πρώτες ατμάμαξες από το Βελγικό εργοστάσιο Tubize και στις 22 Απριλίου 1884, γίνονται τα εγκαίνια της γραμμής Βόλου – Λάρισας. Ο Βόλος, απ’ όπου θα ξεκινήσει το τρένο κατακλύζεται από πλήθος κόσμου όπως και η Λάρισα όπου θα καταλήξει.



Το 1886 ολοκληρώνεται η κατασκευή της γραμμής Βόλου – Καλαμπάκας. Αρχικά το τρένο έφτανε από το Βόλο ως τους Στεφανουσαίους (Δροσερό) και λίγο μετά συμπληρώθηκε η διαδρομή ως την Καλαμπάκα.


Αυτή τη διαδρομή την έκανε καθημερινά ένα τρένο και διαρκούσε 6 – 8 ώρες. Ήταν τόσο μεγάλη η ταχύτητα των τρένων αυτών, που πολλοί επιβάτες για να ξεμουδιάσουν κατέβαιναν από αυτά, περπατούσαν δίπλα τους κι’ άμα κουράζονταν ανέβαιναν πάλι σ’ αυτά και συνέχιζαν τη διαδρομή!
Όταν δε, υπήρχε μεγάλη κίνηση οι επιβάτες στοιβάζονταν και σε φορτηγά βαγόνια, σ’ εκείνα τα θρυλικά «άνδρες 24, ίπποι 6»!!!


Το παλιό Θεσσαλικό τρενάκι, που στις πλευρές του έγραφε την χρονολογία 1886, όργωνε καθημερινά το Θεσσαλικό κάμπο και όταν έφτανε στους σταθμούς των Θεσσαλικών πόλεων το πλήθος του κόσμου το υποδέχονταν με μεγάλο ενθουσιασμό και μέσα σε ένα συνονθύλευμα επισκευών, εμπορευμάτων και ανθρώπων γινόταν σωστός πανζουρλισμός. Υποδοχές, χαιρετισμοί, φιλιά, συγκινητικές σκηνές, αμάξια που παραλάμβαναν τους επιβάτες, καροτσάκια, κάρα που φόρτωναν εμπορεύματα, συνέθεταν την ατμόσφαιρα και την εικόνα των σταθμών της εποχής.


Όταν το τρένο έφευγε, ύστερα από λίγα λεπτά, αντάριαζε τον ουρανό και τη γύρω περιοχή από μαύρο και πυκνό καπνό. Από αυτόν τον άφθονο καπνό που έβγαζαν οι μηχανές των τρένων μαύριζαν επιβάτες, ζώα και εμπορεύματα γι’ αυτό άλλωστε πολλοί το αποκαλούσαν και «Καπνοτρένο» ή «Καρβουνιάρη».


Το 1892 έως το 1902 ολοκληρώνεται η κατασκευή της γραμμής Βόλου –Λεχώνια – Μηλιές, μήκους 15,2 χιλιομέτρων και το θρυλικό τρενάκι του Πηλίου που αποτέλεσε για την εποχή του τεχνικό θαύμα παραδόθηκε στη χρήση.


Το 1926 στα πλαίσια της σύμβασης με Βελγική εμπορική εταιρεία αρχίζει η κατασκευή της γραμμής Καλαμπάκας – Κοζάνης – Αμυνταίου, με υποδομή και κτίρια. Όμως δυστυχώς έρχεται η παγκόσμια οικονομική κρίση των ετών 1929 – 1931 και μετά την αναστολή της υπηρεσίας των εξωτερικών δανείων, το 1932 σταμάτησαν τα έργα.


Ακολουθεί ο Β’ παγκόσμιος πόλεμος, η απελευθέρωση της χώρας από τα στρατεύματα κατοχής και ο εμφύλιος πόλεμος.


Την περίοδο της δεκαετίας του 1940 το σιδηροδρομικό δίκτυο της Θεσσαλίας έπαθε μεγάλες καταστροφές. Οι γραμμές είχαν ξηλωθεί, οι γέφυρες, στην πλειονότητά τους είχαν καταστραφεί τελείως. Οι ελάχιστες αμαξοστοιχίες που κινούνταν με νερό και κάρβουνο και τα στενά βαγόνια που σώθηκαν εξυπηρετούσαν μετ’ απελευθερωτικά τη γραμμή Βόλου - Καλαμπάκας, που εκείνη την εποχή είχε πολύ μεγάλη κίνηση.


Το 1980 άρχισαν τα έργα διαπλάτυνσης της γραμμής από τον Παλαιοφάρσαλο μέχρι την Καλαμπάκα, και το δίκτυο βελτιώθηκε σημαντικά αποκτώντας νέα σύγχρονη σιδηροδρομική γραμμή.
Από την ημέρα της αρχικής κατασκευής του Θεσσαλικού σιδηρόδρομου, μέχρι και σήμερα, συνεχίζεται, με διάφορες μεταπτώσεις η λειτουργία του, εξυπηρετώντας τους επισκέπτες, τους κατοίκους και γενικά το επιβατικό κοινό της Θεσσαλικής περιφέρειας.


Όμως παρόλα αυτά στον τόπο μας οι σιδηροδρομικές μεταφορές δεν έλαβαν ποτέ τη θέση που τους αξίζει. Οι πολιτικές επιλογές των εκάστοτε κυβερνήσεων πριμοδότησαν υπερβολικά το αυτοκίνητο και τα «αμιγώς» οδικά έργα, με αποτέλεσμα το Σιδηροδρομικό δίκτυο να αφεθεί και ουσιαστικά να μαραζώσει, να συρρικνωθεί και να υποβαθμιστεί από πλευράς υποδομής και υπηρεσιών.


Έτσι σήμερα παρουσιάζει σημαντικές δυσλειτουργίες, ανεπάρκειες, οργανωτική και λειτουργική γήρανση. Είναι βέβαιο, πως χρειάζεται να δοθεί έμφαση στην αναγέννηση των σιδηροδρομικών μεταφορών του τόπου μας και ένα καινούργιο όραμα, ουσιαστικού εκσυγχρονισμού και ανάπτυξης ώστε αυτή η πορεία μαρασμού κάποτε να αρχίσει να αναστρέφεται.


Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

επικοινωνιστε μαζι μας