Παρασκευή 4 Οκτωβρίου 2013

Ο Πρόδρομος Τρικάλων (Γνωριμία με τον τόπο μας)

Πρόδρομος  "Φωτογραφία: Θοδωρής Κλιάφας"

Ο Πρόδρομος, ένα από τα γραφικότερα χωριά, που βρίσκονται πλαγιασμένα στην αγκαλιά του Κόζιακα, είναι γεμάτος με φυσικές ομορφιές, με άφθονα πηγαία νερά, με πανύψηλα κι αιωνόβια πλατάνια και με εξαίσια πανοραματική θέα προς τον Θεσσαλικό κάμπο.
Έχει υψόμετρο 300 m, επιφάνεια 10.228 m και απέχει από τα Τρίκαλα 21 km.

Η είσοδος του χωριού Πρόδρομος και ο Κόζιακας με σύννεφα.
  "Φωτογράφος: Μπάμπης Μάντουκας"

Η ιστορία και η παράδοση του χωριού βασίζονται στις μνήμες που διασπούν το φράγμα των αιώνων και φθάνουν μέχρι σήμερα. Μνήμες που απέμειναν χαραγμένες ανεξίτηλα στα κάστρα, στα σπίτια, στους ναούς, στα εξωκλήσια και στα μοναστήρια που διασώθηκαν μέχρι σήμερα.
Το όνομα του χωριού οφείλεται στο ομώνυμο εξωκλήσι του Αγίου Ιωάννου του Προδρόμου. 


Το εξωκλήσι, αφιερωμένο στην αποκεφάλιση Ιωάννου του Προδρόμου χρονολογείται γύρω στο 1700, και ήταν παλιά μοναστήρι, το οποίο ανακαινίστηκε το 1746 και το 1915. Η φορητή εικόνα του Προδρόμου χρονολογείται περί το 1796.

Με την ίδια χρονολογία και από τον ίδιο αγιογράφο είναι και η φορητή εικόνα των Δώδεκα Αποστόλων, η οποία διασώθηκε από τον γκρεμισθέντα ομώνυμο ναό. 


Ο μεγαλοπρεπής αυτός ναός (τρίκλιτη βασιλική με διπλή στέγη) κτίστηκε το 1971, πάνω στα χαλάσματα του παλαιότερου ναού, ο οποίος είχε κατασκευαστεί το 1737.
Όταν κατεδαφίστηκε ο ναός αυτός βρέθηκε μια επιγραφή που έγραφε: «Μαστροκώστας, Μαστρογιάννης 1745».

Το καμπαναριό του Ναού των 12 Αποστόλων Πρόδρομος.  "Φωτογράφος: Μπάμπης Μάντουκας"

Στον ενοριακό ναό των 12 Αποστόλων φυλάγεται Ευαγγέλιο (του έτους 1801) με ενθύμηση της 20/11/1827 που αναφέρεται στον θάνατο του Τρίκκης Γαβριήλ.
Δυο χιλιόμετρα έξω από το χωριό, στο ύψωμα Παλιοκάστρου, διακρίνονται τα θεμέλια μικρού κάστρου Ρωμαϊκής ή βυζαντινής περιόδου.
Στον Πρόδρομο, το 1821 ο Χρ. Χατζηπέτρος συγκρούστηκε με τους Τούρκους.
Αλλά και στις κρίσιμες στιγμές, του Ελληνικού έθνους της νεότερης ιστορίας, ο Πρόδρομος έδωσε το παρόν, θυσιάζοντας πολλά παλικάρια στον αγώνα για την ανεξαρτησία.


Λέγεται επίσης, ότι το 1777 πέρασε από το χωριό Πρόδρομος και ο μεγάλος κληρικός και δάσκαλος, πάτερ Κοσμάς ο Αιτωλός. Μίλησε, όπως λένε οι γεροντότεροι του χωριού, στην καρυδιά Κουρούζη που βρισκόταν στο κέντρο της σημερινής πλατείας του χωριού.
Σύμφωνα με την παράδοση, στον Πρόδρομο, υπάρχει ένας μύθος που αναφέρει τα εξής: Κάποτε μια Xανούμισα, ανεβαίνοντας προς το χωριό, καβάλα στο άλογό της, σε κάποια στιγμή δυσκολεύτηκε στο δρόμο επειδή το δάσος ήταν πυκνό και δύσβατο. Τότε έδωσε διαταγή στη συνοδεία της να κόψουν τις κληματαριές που έκλειναν και έκαναν δύσβατο το δρόμο.
Όπως όμως γύρισε το κεφάλι της να υποδείξει ποιές κληματαριές να κόψουν, το κεφάλι της έμεινε στραβό (στραβολαίμιασε) και αντικρίζοντας ταυτόχρονα το μοναστήρι του Αι-Γιάννη αντιλήφθηκε ότι επρόκειτο για θαύμα και αμέσως έταξε όλο το δάσος και αρκετά κτήματα στον Άγιο για να γίνει καλά. Από τότε, όποιος δώριζε περιουσιακά στοιχεία στο μοναστήρι, κατοχύρωνε και σιγούρευε προς το χωριό την περιουσία και κατά συνέπεια με αυτόν τον τρόπο, δεν μπορούσαν να επέμβουν οι Τούρκοι στο χωριό.


Ένας άλλος μύθος, σύμφωνα με την παράδοση του χωριού, αναφέρει τα εξής:
Κάθε χρόνο στις 29 Αυγούστου, ημέρα γιορτής του Αι-Γιάννη, έρχονταν στην εκκλησία ένα ελάφι. Το ελάφι αυτό το έσφαζαν οι επίτροποι και μαγείρευαν φαγητό από το οποίο έτρωγαν όλοι οι προσκυνητές στην μνήμη του Αι-Γιάννη.
Κάποια φορά όμως το ελάφι άργησε να έρθει και οι επίτροποι για να προλάβουν να μαγειρέψουν, σαν έφτασε το έσφαξαν αμέσως, χωρίς να το αφήσουν να ξεκουραστεί. Όμως αντί για κρέας μέσα στο καζάνι βρέθηκαν χέρια ανθρώπων.
Το συμβάν αυτό προξένησε ανατριχίλα και φόβο.
Για να εξιλεωθούν λοιπόν από αυτή την αμαρτία καθιερώθηκε η ημέρα αυτή ως ημέρα νηστείας για ολόκληρο τον χριστιανισμό.
Από τότε την ημέρα αυτή στο πανηγύρι μαγειρεύουν φασόλια.


Tο πανηγύρι μέχρι το 1970 γινόταν στο δάσος, έξω από το χώρο της εκκλησίας του Αι-Γιάννη. Από το 1970 όμως, με εντολή του τότε, δεσπότη Τρικάλων Σεραφείμ Στεφάνου, το γλέντι μεταφέρθηκε μέσα στο χωριό.


Σήμερα στο πανηγύρι, του Αι Γιάννη του Προδρόμου, το εξωκλήσι εξακολουθεί να κατακλύζεται από χιλιάδες προσκυνητές και είναι το μοναδικό πανηγύρι στην περιοχή των Τρικάλων που διατηρεί την λαμπρότητα και την παλιά του αίγλη. 



Οι ταβέρνες του χωριού κάθε χρόνο οργανώνουν τα γλέντια, πλαισιώνοντάς τα με 3-4 δημοτικές ορχήστρες, με ψητά και ποτά, και το ξεφάντωμα κρατάει μέχρι πρωίας.


ΑΣΧΟΛΙΕΣ ΤΩΝ ΚΑΤΟΙΚΩΝ ΚΑΙ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ
Παλιότερα ο Πρόδρομος φημίζονταν για τα νόστιμα και βραστερά φασόλια του τα οποία βραβεύτηκαν σε διεθνή έκθεση αγροτικών προϊόντων.
Σήμερα οι κάτοικοι ασχολούνται με την λιγοστή πια κτηνοτροφία (αιγοπρόβατα) και με την γεωργία.
Το δημοτικό σχολείο του χωριού κτίστηκε το 1952 είναι διθέσιο.
Το 1980 ιδρύθηκε ο εκπολιτιστικός σύλλογος Προδρόμου, «Η ΑΝΟΙΞΗ».



Επίσης από το 1980 ιδρύθηκε το ποδοσφαιρικό σωματείο Α.Ο. Προδρόμου με ομάδα και γήπεδο ποδοσφαίρου του χωριού.
Με τη διοικητική μεταρρύθμιση του προγράμματος «Ιωάννης Καποδίστριας» ο Πρόδρομος συνενώθηκε με τα χωριά, Πρίνος, Γοργογύρι, Γενέσι, Ξυλοπάροικο και αποτέλεσαν τον Δήμο «Κόζιακα» με έδρα το Πρίνος.


Σήμερα αποτελεί Δημοτικό διαμέρισμα του Δήμου Τρικκαίων.
Οι κάτοικοί του -ως επί το πλείστον κτηνοτρόφοι- φθάνουν τους 550 το χειμώνα και τους 700 το καλοκαίρι. 
Ο πληθυσμός κατά τις απογραφές
έτος          πληθυσμός
1881..........153   κατ.
1920..........283   κατ.
1928..........376   κατ.
1940..........531   κατ.
1951..........590   κατ.
1961..........681   κατ.
1971..........653   κατ.
1991..........558   κατ.
2011……..477   κατ.



Σύμφωνα με πηγές της ιεράς μονής Δούσικου, την 29η Σεπτεμβρίου του 1820, κατόπιν αιτήσεως του Αρχιεπισκόπου και των επισκόπων Τρίκης και Σταγών, έγινε απογραφή (καταγραφή) των σπιτιών του βιλαετίου Τρίκης και Σταγών.
Οι προεστώτες και γέροντες του βιλαετίου Τρικάλων και των χωριών έδωσαν αρζιχάλιτον (προμήθεια, χαράτσι) στον υψηλότατο Βαλεσή Μαχμούτ Πασσά αφέντη για να πάρουν την άδεια της καταγραφής των σπιτιών, τόσο στο Βαρούσι όσο και σε όλα τα χωριά του τσιφλικιού.
Η καταγραφή των σπιτιών, που πιθανότατα αφορούσε μόνο των λιθόκτιστων και των πλυνθόκτιστων, είχε ως εξής:
Ξυλοπάροικο   12 σπίτια
Γοργογύρι          1 σπίτι
Πρόδρομος      10 σπίτια
Γενέσι                6 σπίτια
Μεγάρχη          35 σπίτια
Διάλεσι              5 σπίτια
Βαλτινό             4 σπίτια
Παπαράντζα      8 σπίτια
Τόσκεσι             8 σπίτια 
κλπ.


ΦΩΤΟ
Διάφορες απόψεις του χωριού







Πρόδρομος  "Φωτογράφος: Μπάμπης Μάντουκας"


2 σχόλια:

  1. Ειναι τ ομορφοτερο χωριο.Οπως δια βαζα ολα αυτα που γραφανε γι αυτο το χωριο ετσι ειναι.Εχει ομως και πολυ φιλοξενους ανθρωπους .ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΧΩΡΙΟ ΜΟΥ.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Αυτό το σχόλιο αφαιρέθηκε από τον συντάκτη.

    ΑπάντησηΔιαγραφή

επικοινωνιστε μαζι μας