To "Πανελλήνιον" Ένα νεοκλασικό κτίριο των Τρικάλων με προσωπικότητα και ιστορία.

Η πλατεία «Ρήγα Φεραίου», υπήρξε τόπος συνάθροισης των Τρικαλινών για πολλά χρόνια. Ήταν η πιο πολυσύχναστη αλλά και κοσμοπολίτικη πλατεία των Τρικάλων. Εκεί χτυπούσε ο παλμός της Τρικαλινής κοινωνίας για πολλά χρόνια.

Η Αθηναϊκή «Εφημερίς» (25 /6 /1894) γράφει σχετικά: «Περί τον χώρο αυτόν τον δενδρόφυτον περιστρέφεται όλη η Τρικαλινή κοινωνία τας εσπέρας. Έλληνες, Βλάχοι, Τούρκοι  και Ισραηλίται, παντός επαγγέλματος και πάσης κοινωνικής ποιότητος εκεί διέρχονται τας θερινάς ώρας των ποικίλας λαλούντες γλώσσας».

Τη πλατεία «Ρήγα Φεραίου», την κοσμούσαν τα αρχοντικά «Αβέρωφ», «Χατζηγάκη» και «Πανελήνιον». Τα τρία αυτά κτίρια είναι στενά συνδεδεμένα με την ιστορία της πόλης αφού εκεί φιλοξενούνταν όλοι οι πολιτικοί αρχηγοί που έρχονταν στα Τρίκαλα. Στο αρχοντικό Αβέρωφ κατέλυσε το 1910 ο Ελευθέριος Βενιζέλος ενώ από το μπαλκόνι της οικίας Χατζηγάκη  εκφωνούνταν σχεδόν ως το 1920 όλοι οι πολιτικοί λόγοι.

Το Αρχοντικό Χατζηγάκη κατασκευάστηκε το 1893 σε σχέδια του μηχανικού Σαδούκα. Ύστερα από μια ένδοξη διαδρομή σχεδόν ενός αιώνα κατεδαφίστηκε το 1970, και στη θέση του κτίστηκε μια πολυώροφη οικοδομή.

Το 1914 πλάι στο αρχοντικό Χατζηγάκη υψώθηκε το ξενοδοχείο «Πανελλήνιον» ιδιοκτησίας Κίτσου Χατζηγάκη. Τα σχέδια του αρχοντικού ήταν ενός Ιταλού αρχιτέκτονα. Τα εγκαίνια του ξενοδοχείου και της ομώνυμης λέσχης (καφενείου) έγιναν το Νοέμβριο του 1916. Σε διαφήμιση της εποχής διαβάζουμε:

«Πανελλήνιον, μέγα νεόδμητον ξενοδοχείον. Παρέχει όλον τον λούσον, όλας τας ευκολίας. Επίπλωσις βιεννέζικη. Δωμάτια ευάερα, άπαντα ηλεκτροφώτιστα. Αίθουσα, αναγνωστήριον, λουτήρες και γενικώς όλα τα κομφόρτ του πολιτισμού».

Από τα τρία αυτά αρχοντικά κτίσματα  σήμερα υπάρχει μόνο το Πανελλήνιο να θυμίζει στους Τρικαλινούς λίγη από την παλιά αίγλη της εποχής εκείνης.

Κλείνοντας σήμερα εκατό χρόνια από την ανέγερσή του δράτουμε την ευκαιρία να κάνουμε μια σύντομη ιστορική αναδρομή στο διάβα του βίου του.

Είναι ένα ιστορικό νεοκλασικό κτίριο στο οποίο απεικονίζεται ατόφια η ιστορία των Τρικάλων, καταγράφοντας γεγονότα που πέρασαν στο διάβα του χρόνου.

Από τον εξώστη του έβγαλαν λόγους μεγάλοι πολιτικοί όπως, Βενιζέλος, Κονδύλης, Παπανδρέου …αλλά και τα σαλόνια του φιλοξένησαν μεγάλους καλλιτέχνες όπως την Μαρίκα Κοτοπούλη, την Κυβέλη, τον Αττίκ, τον Κροντηρά, τον Αυλωνίτη και πολλούς άλλους.

Το νεοκλασικό αυτό κτίριο, είναι και παραμένει - ευτυχώς - το ένα από τα τρία νεοκλασικά κτίρια για να θυμίζουν στους Τρικαλινούς την ιστορία της πόλης, την άδολη εποχή, όπου δεν είχαν ισοπεδωθεί όλα στο βωμό του κέρδους, και διατηρούσαν ακόμη το μέτρο, τον σχεδιασμό για πρόοδο και ανάπτυξη.

Πέρασε από πολλά στάδια εκμετάλλευσης - όπου φιλοξενήθηκαν πολλές προσωπικότητες του πολιτικού και καλλιτεχνικού κόσμου - ως καφέ-μπαρ εστιατόριο (ΚΩΣΤΙΚΑ), κινηματογράφος ΑΠΟΛΛΩΝ, καφενείο, αίθουσα θεάτρου, όπου στεγάστηκαν και εμφανίστηκαν πολυάριθμοι θίασοι, όπως του Ξύδη, της Μαρίκας Κοτοπούλη, της Κυβέλης, του Αττίκ, του Κοντηρά, της Κατσέλη, του Κατράκη, κ. α. πολλών.

Μεγάλα κλιμάκια πέρασαν επίσης από τις αίθουσες του κτιρίου, οπερέτες της Λυρικής Σκηνής και του Κρατικού Θεάτρου, αφού το φιλοθεάμον Τρικαλινό κοινό διψούσε για τέτοιες πνευματικές εκδηλώσεις. 

Μεγάλη σημασία έδιναν οι Τρικαλινοί και στα τοπικά συγκροτήματα μουσικής, χορωδιών, ερασιτεχνικά θέατρα, καθώς επίσης έλαβε χώρα και πληθώρα διαλέξεων, πολιτικού, πολιτιστικού και κοινωνικού περιεχομένου. 

Διαφημιστική καταχώρηση στην εφημερίδα «Θάρρος», τον Μάρτιο του 1918 για την έναρξη του καταστήματος ΖΥΘΕΣΤΙΑΤΟΡΙΟN TO ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟΝ του ΣΤΕΦ. ΠΟΥΖΙΟΥ.

Όπως ήταν φυσικό, το νεοκλασικό κτίριο πέρασε και από τη φρίκη του πολέμου, αφού επιτάχτηκε από τους Ιταλούς και Γερμανούς, με την εγκατάστασή τους (Καραμπιναρία, Κομάντο Πιάτσα και Πλατς Κομαντατούρ) όπου διαδραματίστηκαν σκηνές παρόμοιες του Μεσαίωνα, γιατί οι κατακτητές ξεσπούσαν σε κάθε λογής Έλληνες από τον φόβο ακόμη και του ίσκιου τους. 

Έμελλε το κτίριο να μετατραπεί σε πραγματικό οχυρό, με διάφορα πολυβολεία στις εξωτερικές του πλευρές και μετά την απελευθέρωση στεγάστηκαν διάφορες στρατιωτικές Υπηρεσίες και κατέληξε στη συνέχεια στους επιχειρηματίες αδελφούς Στουρνάρα, Αλέξανδρο Κώτση και λίγο αργότερα στους αδελφούς Σ. Διβάνη, που κατασκεύασαν την αίθουσα του κινηματογράφου «Απόλλων».

Στο κτίριο σήμερα στεγάζεται το ξενοδοχείο «Πανελλήνιον», το εστιατόριο «Αίγλη» και το fast-food «Goody's».

Το ξενοδοχείο «Πανελλήνιο» με την αίθουσα του εστιατορίου «Αίγλη», το εκμεταλλεύεται ο επιχειρηματίας Ευάγγελος Γεωργίου. Ανακαινισμένο από το 1985 και με εμπλουτισμένο διάκοσμο, προσφέρει στους επισκέπτες του, 22 μοντέρνα και άνετα δωμάτια διεθνών προδιαγραφών.

Τέλος, το «Πανελλήνιον», σε συνδυασμό με την πλατεία Ρήγα Φεραίου, και την δροσιά του ποταμού Ληθαίου, αποτελεί στολίδι για την πόλη των Τρικάλων και ένα από τα πλέον προτιμώμενα στέκια ομορφιάς, ξεκούρασης, απόλαυσης και ψυχαγωγίας.

Του Δημήτρη Τσιγάρα

Βιβλιογραφία - Πηγές:

Περικλής Βασιλός. Εφημερίδα «ΕΡΕΥΝΑ» 20-5-2010

Σωτήρης Κύρμπας Εφημερίδα «Πρωινός Λόγος»
Νεκτάριος Κατσόγιαννος (Τα Τρικαλινά στέκια)