«Σιωπηλός Μάρτυρας»

Του Σταύρου Φαλαγκάρα

Παρακολούθησα πρόσφατα σε πρώτη προβολή, στο 18 φεστιβάλ Θεσσαλονίκης το 70λεπτο ντοκιμαντέρ «Σιωπηλός Μάρτυρας», του οποίου δυο εκ των βασικών δημιουργών,  είναι συντοπίτες. Ο γνωστός σκηνοθέτης του ελληνικού κινηματογράφου, Δημήτρης Κουτσιαμπασιάκος και η  νεαρή σεναριογράφος, Γλυκερία Πατραμάνη.
Δεν διεκδικώ ρόλο κριτικού κινηματογράφου ούτε  έχω την  πρόθεση και  την ικανότητα να κάνω κριτική αποτίμηση της ταινίας. Υπάρχουν ειδικότεροι από μένα στο χώρο αυτό. Ως απλός θεατής με αυτό μου το σημείωμα, εκφράζω απ’ τη μια μεριά δημόσια τους επαίνους για τους  συντελεστές του έργου: Δημήτρη Κουτσιαμπασάκο σκηνοθέτη, Γλυκερία Πατραμάνη έρευνα-σενάριο, Χάρη Φάρρο διεθυντή φωτογραφίας, Χρήστο Γιαννακόπουλο μοντάζ-σχεδιασμός ήχου και  Βαγγέλη Φάμπα μουσική-μίξη ήχου. Και απ’ την άλλη, εκδηλώνω ειλικρινή ικανοποίηση για μια σπουδαία κινηματογραφική δημιουργία, που αναφέρεται στις παλιές φυλακές και  αξίζει να προσεχθεί ως ιδιαίτερο πνευματικό και πολιτιστικό γεγονός, που αφορά πρωτίστως την  πόλη μας και την ιστορία της. Και σήμερα,  στο καιρό της παρακμής,  του ευτελούς  και φτηνού θεάματος και ακροάματος, πιστεύω ταινίες όπως η προαναφερόμενη, πρέπει να έχουν εξέχουσα θέση στις οθόνες των κινηματογράφων.

Ο «Σιωπηλός Μάρτυρας»,  είναι μια αφήγηση ιστορικής μνήμης της πόλης μας, ανασύνθεση του παρελθόντος των φυλακών, ως τόπος έκτισης ποινών και στέρησης ελευθερίας, για ποινικούς και πολιτικούς κρατούμενους, πάνω από 110 χρόνια, αναπόσπαστο κομμάτι της τρικαλινής κοινωνίας και ιστορίας. Είναι σίγουρα, ένα επιμορφωτικό μάθημα τοπικής κι όχι μόνο ιστορίας.
Ο Κώστας Σαμαράς, ποινικός κρατούμενος,  ο Αλκιβιάδης Ζαμπακάς και ο Θανάσης Αθανασίου, πολιτικοί κρατούμενοι, ο Γιάννης Αγκούμης τέως δεσμοφύλακας, ο Βασίλειος Ντάφος πρώην διευθυντής της φυλακής, η Έφη Χατζημάνου εκπαιδευτικός, διευθύντρια του ΣΔΕ Φυλακών, και η  Μαρούλα Κλιάφα, συγγραφέας και ιστορικός, στα ιστορικά στοιχεία της οποίας στηρίχτηκε και η έρευνα της σεναριογράφου, είναι οι  πρωταγωνιστές και ζωντανοί μάρτυρες, που κατορθώνουν ο καθένας με τον τρόπο, το  ήθος, το ύφος του και με την καθοδήγηση του σκηνοθέτη, να μεταφέρουν τους θεατές στον κόσμο της φυλακής και της ιστορικής μνήμης.

Ο βραβευμένος σκηνοθέτης Δημήτρης Κουτσιαμπασιάκος, ο οποίος αυτοδίκαια εντάσσεται στους καλύτερους δημιουργούς του νεοελληνικού κινηματογράφου, προσθέτει στο ενεργητικό του, μια ακόμη σημαντική κατά τη γνώμη μου κινηματογραφική δουλειά. Η Γλυκερία Πατραμάνη η οποία συνέλαβε την ιδέα, ερεύνησε κι έγραψε  το σενάριο,  είναι κι αυτή βασικός συντελεστής και συνδημιουργός του έργου. Και οι δυο συντοπίτες  με την επιλογή  και τη δημιουργία τους, τιμούν τον τόπο μας  και συμβάλλουν στη γνώση της ιστορίας της πόλης των Τρικάλων και γι’ αυτό η προσφορά τους είναι  αναμφισβήτητα μεγάλη. Θα πρόσθετα πως είναι ευτύχημα για την πόλη που βρέθηκαν  οι συγκεκριμένοι, με γνώση και πνευματική συγκρότηση  και  μας προσφέρουν σήμερα ένα ποιοτικό θέαμα, πολύτιμη κληρονομιά, ανάπλασης ενός χώρου της πόλης   φορτωμένου μνήμες, που  δυστυχώς  τώρα δεν θυμίζει τίποτα απ’ το παρελθόν.
Με την ευκαιρία, θέλω να τονίσω πως είναι κρίμα, γιατί  χάθηκε η ευκαιρία να διατηρηθεί τουλάχιστον ένα τμήμα των φυλακών, έστω ένας θάλαμος κρατουμένων. Νομίζω, ότι οι αρμόδιοι φορείς, διαχειρίστηκαν το ζήτημα με επιπολαιότητα.  Αν δε, είναι αλήθεια ότι το αρχείο και άλλα αντικείμενα των φυλακών, η προηγούμενη δημοτική αρχή τα πέταξε στα σκουπίδια, τότε ασέβησε απέναντι στην ιστορία και τον πολιτισμό της πόλης και η ευθύνη της είναι βαριά.

Σταύρος Φαλαγκάρας

Εκπαιδευτικός

Υ.Γ. Οφείλω να σημειώσω, ότι η προβολή ήταν αφιερωμένη στον παλιό αντάρτη και πολιτικό κρατούμενο,  Αλκιβιάδη Ζαμπακά, που έφυγε απ’ τη ζωή τον περασμένο Αύγουστο.