Σάββατο 24 Ιουνίου 2017

Λαογραφικές λέξεις και ονόματα του Βαλτινού


Του Ευαγγέλου Στάθη φιλολόγου

Σπουδαία λαογραφική σημασία έχουν διάφορες λέξεις που δίνονται ως ονόματα σε πρόσωπα, σε ζώα, σε φυτά σε πλοία και βάρκες κ.α. Έτσι τα διακρίνουμε σε ανθρωπωνύμια, τοπωνύμια, ζωωνύμια, φυτωνύμια κ.λ.π. Τα ανθρωπωνύμια αυτά που δίνονται στους ανθρώπους διακρίνονται σε: 1. Βαφτιστικά ονόματα, 2. Επώνυμα, 3. Σε παρώνυμα ή παρατσούκλια.

Βαφτιστικά.
Απέραντος είναι ο πλούτος των ελληνικών βαπτιστικών ονομάτων, ποικίλει δε η καταγωγή και η προέλευσή τους. Από την Μυθολογία και την Ιστορία, από τη Θρησκεία, από τη φύση, από τις σωματικές, ψυχικές και ηθικές ιδιότητες και αρετές, από την πίστη σε διάφορες μεγάλες αξίες ο λαός εμπνέεται και δανείζεται τα ονόματα, για να δώσει στα αγαπημένα του πρόσωπα. Ως προς την καταγωγή τα ονόματα που δίνονται κατά τη βάφτιση είναι συνήθως ονόματα προγόνων, κυρίως των παππούδων.
Ο λαός πάντοτε πίστευε πως το βαπτιστικό όνομα θα ασκήσει στον ονομαζόμενο μια μαγική επίδραση και δύναμη, ότι το όνομα θα φέρει στον ονομαζόμενο το ποθούμενο αποτέλεσμα, το επιθυμητό, που δεν είναι άλλο από αυτό που δείχνει ή δίνει το όνομα. Έχει λοιπόν μεγάλη σημασία το όνομα που θα δοθεί στο βαπτιζόμενο πρόσωπο. Πρέπει να ταιριάζει με αυτό που επιθυμούμε και ονειρευόμαστε, ώστε να είναι «όνομα και πράμα». Το καλό όνομα πρέπει να έχει χάρη, να αφήνει δόξα και καλή, όχι κακή φήμη, γνωρίσματα που συχνά αναφέρονται σε φράσεις και παροιμίες, όπως: «χάρισ’ τ’ όνομα νονέ»,  «ο τάδε με το όνομα», (καλή φήμη), «έβγαλε (κακό) όνομα», «άφ(η)σε όνομα», «κάλιο να σου βγει το μάτι παρά το όνομα», «να μη σβήσει τ’ όνομα», «όνομα και μη χωριό».
Έτσι διαλέγοντας τα βαφτιστικά ονόματα ο λαός δημιούργησε ένα πλούσιο και ενδιαφέρον «ονοματολόγιο» που δείχνει την αισθητική, την κοινωνικότητα και τον πολιτισμό γενικά του καθενός, ανάλογα.


Η όμορφη ελληνική φύση ήταν και είναι η πηγή έμπνευσης. Δέντρα, φυτά και λουλούδια υμνήθηκαν από τους ποιητές και καλλιτέχνες όλων των εποχών, οι οποίοι δημιούργησαν θαυμαστά έργα εμπνευσμένοι απ’ αυτά. Και πολλοί γονείς δανείστηκαν, για να δώσουν στα παιδιά τους, κυρίως σε κορίτσια, τα ονόματα των όμορφων καλλωπιστικών λουλουδιών, των αρωματικών φυτών και καρποφόρων δέντρων, πιστεύοντας ότι θα πάρουν τα κορίτσια όλες τις ιδιότητες, όπως γοητεία, λυγεράδα, ύψος, χρώμα, τρυφερότητα, ευαισθησία, καρποφορία, μοσχοβολιά και ομορφιά που έχουν τα λουλούδια και τα δέντρα. Η εκλογή των ονομάτων αυτών εκφράζει ψυχική ευγένεια και αισθητική λεπτότητα.

επικοινωνιστε μαζι μας